บันทึกจาก Oxford: บทที่ 3 Meaning and Valued Living

วันนี้เรียนหัวข้อ Meaning and Valued Living
Jan 24, 2024

บทความนี้ คือ บันทึกการเรียนรู้จาก Oxford, UK
เป็นส่วนหนึ่งในหลักสูตร Oxford Positive Psychology

Value Identification

1. ผมเลือก Life Domains ของผม ในด้านการงานมาพิจารณา
2. ลักษณะของบุคคลที่ผมอยากจะเป็นในบริบทด้านการงาน คือ คนที่ฉลาด สร้างสรรค์ ใช้เวลาทำงานน้อยลงแต่ยังคงมีรายได้ที่เพียงพอ จากนั้นจะสามารถจัดสรรเวลาในการทำงานที่ไม่มุ่งเน้นผลกำไร เพื่อช่วยเหลือคนที่จำเป็น คนที่ต้องการเรียนรู้แต่ขาดทุนทรัพย์ จินตนาการถึง Platform "Inner Corner" ในอนาคต ว่าจะสามารถมาเติมเต็มคุณค่าเช่นนี้ได้ โดยต่อยอดจากความเป็นจริงที่ทำไปบ้างแล้ว
3. ผมและเพื่อนช่วยกันเลือกคุณค่าจาก List of common values ที่มีอยู่ 98 คำ พบคุณค่าที่ตรงกับเรื่องราวที่เล่า คือ freedom - creativity - recognition, helping society - community, spirituality - wisdom - connectedness. โดยที่ การอยากเชื่อมโยงกับผู้คนในโลกด้วยการใช้ภาษาอังกฤษ นั้นเติมเต็มคุณค่าในด้าน Connectedness ทำให้รู้สึกโปร่งใส เป็นอิสระ ปลอดภัยจากการถูกกดทับจากสังคมที่คับแคบ สอดคล้องกับ Needs ที่ต้องการดำรงอยู่แวดล้อมด้วยผู้คนที่มี Openness
4. จากนั้นผมได้สะท้อนถึงคุณค่าที่ได้รับ คุณค่านั้นถูกบ่มเพาะมาจากหลายเหตุปัจจัย สามารถแปรเปลี่ยนได้ และเห็นถึงการเชื่อมโยงกันของคุณค่าที่มี สิ่งที่สนใจจะทำ คือ การทำ Values vision board และ Meaningful photography เพื่อให้เห็นภาพ Life Domains ต่าง ๆ ของชีวิต ที่เติมเต็มคุณค่าในชีวิต

ประโยชน์ของการตระหนักรู้ในคุณค่าตนเองว่ามีอยู่เสมอในระหว่างทาง ไม่ใช่ปลายทาง คือ เกิดแรงจูงใจ มีความกระตือรือร้น สามารถให้พันธสัญญา คิดเชิงวิพากษ์ได้ โดยไม่ตามคนอื่นตลอด และพอใจในการตัดสินใจ นอกจากนี้ ยังปกป้องตัวเองจากพฤติกรรมที่ทำตามอารมณ์ และการมุ่งทยานอยากสู่เป้าหมายแบบมากเกินไป 

Wild question technique

เป็นการใคร่ครวญผ่านชุดคำถามทรงพลัง เช่น ถ้าไม่มีความกลัว ถ้าไม่มีความล้มเหลว ถ้าเราถูกล็อตเตอรี่ สิ่งที่อยากทำแต่ทำไม่สำเร็จสักที แล้วถ้ามีพรวิเศษ 3 ข้อล่ะจะขออะไรบ้าง สิ่งที่ได้เรียนรู้ คือ ผมพบว่าตัวเองมีคุณค่าอื่นที่แฝงอยู่ในใจ จากเดิมที่คิดว่าตัวเองมีคุณค่าในด้าน helping society คือ ช่วยเหลือเชิงระบบใหญ่ ก็ได้พบเพิ่มเติมว่าตัวเองมีคุณค่าในด้าน helping others คือ อยากช่วยเหลือคนที่อยู่ใกล้ตัวด้วย รวมถึงการให้คุณค่าในด้านสุขภาพของตัวเองด้วย สิ่งที่จะใส่ใจ คือ การตัดสินใจทำสิ่งต่าง ๆ ในปัจจุบัน คือ คุณค่าที่ปรากฏในปัจจุบัน ไม่ใช่คุณค่าหลอกที่รออยู่ในอนาคต

Identifying Personal Rules

การเลือกทำตามคุณค่าที่พอเหมาะพอดี จะช่วยให้เกิดความสุขในปัจจุบัน แต่หากมากเกินไปจะกลายเป็นกฎ (Rule Making) จะลดทอนความยืดหยุ่นในการตัดสินใจได้ และส่งผลเชิงลบในด้านอารมณ์ได้ คุณค่าที่อาจกลายเป็นกฏในระดับ 8/10 ของผม คือ "ผู้ใหญ่ต้องรับฟังเด็ก" ทำให้อาจขาดความยืดหยุ่น ถ้าเกิดอยู่ในระดับ 10/10 ขึ้นมา อาจจะทำให้ผมเกลียดผู้ใหญ่ที่ไม่รับฟังเด็ก และอาจจะทำให้ผมไม่สามารถสอนตรง ๆ บอกตรง ๆ ในบางสถานการณ์ได้

ถ้ากฎที่เราสร้างขึ้นจากคุณค่า ไม่มีประโยชน์ต่อสุขภาวะของเราแล้ว เราสามารถยกเลิกกฏนั้นได้ ผมอาจสอนด้วยการบอกตรง ๆ หรือรับฟังในเวลาจำกัดได้หากเหมาะสม แทนที่การรับฟังแบบ 100% นอกจากนี้ เราสามารถเปลี่ยนคำว่า "ฉันต้องทำ" เป็นคำว่า "ฉันอยากทำ" หรือ "ฉันเลือกที่จะทำ" หากต้องการผ่อนคลายกฏเกณฑ์ต่าง ๆ ในชีวิต

Death reflection

การใคร่ครวญผ่านความจริงที่สำคัญของชีวิต คือ ความตาย ช่วยกระตุ้นให้เกิดการลงมือทำในสิ่งที่จำเป็น ตามคุณค่าที่แท้จริงของชีวิตได้ จากกิจกรรมนี้ ผมพบว่า คุณค่าในด้าน Freedom นั้น เกื้อกูลภาพให้ผมได้เห็นผู้คนที่รัก ไร้ความกังวลใจในการมาและการไปของผม (Coming and Going in Freedom) ผู้คนรอบตัวของผมมีความสามารถด้านในอย่างเพียงพอ ที่จะโอบรับความรู้สึกและเข้าใจความจริงของชีวิตร่วมกัน ได้ทำกิจกรรมนี้ ทำให้ผมรู้สึกสงบสบาย เป็นอิสระจากความกลัว

เมื่อทุกคนได้ทำตามคุณค่าของตนเอง จะเกิดประสบการณ์ที่มีความหมาย ความจำเป็นพื้นฐานทางจิตวิทยาได้รับการตอบสนองในข้อใดข้อหนึ่งหรือหลายข้อ ได้แก่ ได้มีความสัมพันธ์ (Relatedness) โดยไม่ต้องทดแทนด้วยการรับรองจากคนอื่น ได้มีความสามารถ (Competence) โดยไม่ต้องทดแทนด้วยการยอมรับจากผู้อื่น และได้เป็นอิสระ (Autonomy) โดยไม่ต้องทดแทนด้วยอิสรภาพทางการเงิน

Value Expression

คุณค่าจะไม่มีความหมาย ถ้าขาดการลงมือทำ ในขณะที่พฤติกรรมอย่างหนึ่งอาจเกื้อกูลคุณค่าหลายด้านในชีวิต เช่น การเดินทางไปอยู่ต่างประเทศของผม เกื้อกูลให้ผมสัมผัสกับอิสระ (Freedom) เป็นโอกาสที่จะเกิดความสร้างสรรค์ได้อย่างเต็มที่ (Creativity) นอกจากนี้ ยังได้พัฒนาความสามารถในด้านภาษา (Competence) ที่จะเติมเต็มความรู้สึกเชื่อมโยงสัมพันธ์กับสังคมโลก (Connectedness) เมื่อเราได้ทำตามคุณค่า จะเกิดการสะท้อนตนเองได้ง่าย เห็นว่าประสบการณ์นี้เชื่อมโยงกับคุณค่าของเราอย่างไร ก้าวข้ามความกลัว ลดเงื่อนไขในชีวิต ลดการพูดว่า "ฉันอยากทำนะ แต่ว่า..." พร้อมเปิดเผยคุณค่า เพราะคุณค่าเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นอยู่ในปัจจุบัน

Value-congruent Actions

ผมได้ใคร่ครวญถึงคุณค่าหลัก 4 ด้าน ได้แก่ 1) Freedom - Creativity, 2) Connectedness, 3) Spirituality และ 4) Contribution พบว่า 3 ด้านแรก ผมทำอยู่มากกว่าที่คิด ในขณะที่ด้านที่ 4 คือ Contribution ผมยังทำน้อยไป เลยคิดว่าการทำแพลตฟอร์ม "I in Now" จะช่วยเติมเต็มในด้าน Contribution และด้าน Connectedness ด้วยเช่นกัน หลังจากนั้น อาจทำให้มีเวลาว่างมากขึ้นในการสอน ให้กับผู้คนที่สนใจแต่ขาดแคลนทุนทรัพย์ด้วย การได้ใคร่ครวญถึงตรงนี้ ทำให้มีพลังมาก ๆ ในการพัฒนาแพลตฟอร์ม "I in Now" ต่อไป จริง ๆ แล้ว แพลตฟอร์ม "I in Now" ช่วยสร้างคุณค่าครบทั้ง 4 ด้านเลย คือ

เป็นอิสระ-สร้างสรรค์ (Freedom - Creativity), ความเชื่อมโยงสัมพันธ์ (Connectedness), จิตวิญญาณ (Spirituality) และ การทำประโยชน์เพื่อสังคม (Contribution)

--- รัน ธีรัญญ์

ส่วนหนึ่งในหลักสูตร Oxford Positive Psychology
อำนวยการสอน โดย Dr.W Md Rayman
และผู้เชี่ยวชาญจาก University of Oxford

สถานที่: Blinbury Building
at Worcester College,
University of Oxford.