การพัฒนาด้านใน จากรากฐานทางประวัติศาสตร์ สู่ 7 ความเชื่อหลัก และการสร้างกระบวนการที่น่าเชื่อถือ

งานเขียนนี้ คือ บันทึกการเรียนรู้ของ ดร. ธีรัญญ์ ไพโรจน์อังสุธร ในโปรแกรม The IDG Ambassador ที่ Session ที่เรียนรู้กับ Erik Fernholm ผู้ก่อตั้ง The 29K Foundation เกี่ยวกับหลักการของการพัฒนาด้านใน (Inner Development) ทั้งในแง่ของความเชื่อหลักที่ขับเคลื่อนโครงการริเริ่ม IDGs (Inner Development Goals) และบริบททางประวัติศาสตร์ที่สนับสนุนแนวคิดนี้

หลักการพื้นฐานและบริบททางประวัติศาสตร์

การพัฒนาด้านในเพื่อการเปลี่ยนแปลงภายนอก ถือเป็นสมมติฐานหลักที่โครงการริเริ่ม IDGs เริ่มต้น โดยเชื่อว่านี่คือ การเชื่อมโยงที่จำเป็น

• รากฐานทางประวัติศาสตร์: แนวคิดการพัฒนาด้านในไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานและเข้มข้น หลักการนี้มีรากฐานมาจากการเคลื่อนไหวของโรงเรียนพื้นบ้าน (folk building movement) ในกลุ่มประเทศสแกนดิเนเวียเมื่อ 100 ปีที่แล้ว ซึ่งมีศูนย์พัฒนาด้านในนับร้อยแห่ง
• เป้าหมายดั้งเดิม: ศูนย์เหล่านี้สร้างขึ้นบนปรัชญาเยอรมันที่ลึกซึ้งเกี่ยวกับการพัฒนาด้านใน โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้าง บุคคลที่มีความเป็นเจ้าของตนเอง (self-authoring individual) ที่กระทำเพื่อ ประโยชน์ส่วนรวม (greater good) การเคลื่อนไหวนี้ช่วยเปลี่ยนวัฒนธรรมสแกนดิเนเวียจากสังคมเกษตรกรรมไปสู่สังคมที่สามารถปรับตัวและว่องไว (adaptive agile culture)
• การเสริมสร้างความกล้าหาญ: การพัฒนาด้านในและเครื่องมือที่ได้จากชุมชนนักปฏิบัติ (community of practice) สามารถเสริมสร้างความกล้าหาญในการกระทำ (act courageously) ซึ่งเป็นหลักการที่สะท้อนผ่านเรื่องราวของโรซา พาร์คส ที่ระบุว่าเธอจะไม่มีความกล้าหาญในการกระทำนั้นหากไม่ใช่เพราะชุมชนและกระบวนการที่ได้รับ
• จุดยืนระดับเมตา (Meta Position): โครงการริเริ่ม IDGs ไม่ได้พูดเพื่อกรอบงาน IDGs เพียงอย่างเดียว แต่กำลังพูดเพื่อ ขอบเขตของการพัฒนาด้านในโดยรวม (the field) และแนวคิดหลักของ การพัฒนาภายในและภายนอก (inner outer) เป้าหมายคือการ สร้างกระแสคลื่น (build the wave) โดยไม่ได้ต้องการชัยชนะหรือการเติบโตในฐานะแบรนด์

ความเชื่อหลัก 7 ประการของการพัฒนาด้านใน (Core Beliefs)

คณะกรรมการของมูลนิธิ IDG ได้ระบุ ความเชื่อหลักชั่วคราว (provisional core beliefs) 7 ประการ ที่เป็นพื้นฐานของโครงการริเริ่ม:

1. การพัฒนาด้านในเป็นสิ่งที่จำเป็น แม้ว่าจะไม่เพียงพอ (Inner Development is Necessary - Though not Sufficient)

• เชื่อว่าการพัฒนาด้านในมีศักยภาพในการปรับปรุงความเป็นอยู่ที่ดีส่วนบุคคล การทำงานร่วมกัน เสริมสร้างสังคม และสนับสนุนความยั่งยืนของโลก
• มันอาจเป็น เงื่อนไขที่จำเป็น (แม้จะไม่เพียงพอ) สำหรับความอยู่รอดของประชาธิปไตยและมนุษยชาติโดยรวม

2. การพัฒนาด้านในควรเข้าถึงได้สำหรับคนจำนวนมาก (Inner Development Should Be Accessible to Many)

• ความเข้าใจและการปฏิบัตินี้ไม่ควรจำกัดอยู่แค่ชนชั้นนำทางปัญญาขนาดเล็ก (เช่นเดียวกับการพัฒนาความเป็นผู้นำ)
• จำเป็นต้องมีการสนทนาในสังคมอย่างกว้างขวางและการตระหนักรู้ที่แพร่หลายเพื่อกระตุ้นให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่มีความหมายและกระบวนการที่เป็นประชาธิปไตย

3. ต้องมีการสื่อสารที่ครอบคลุมและเรียบง่าย (Inclusive and Simple Communication)

• จำเป็นต้องมีกลยุทธ์การสื่อสารที่สามารถปรับเปลี่ยนได้และกล้าที่จะ ทำให้ง่ายขึ้น เพื่อให้เกิดความตระหนักในวงกว้างเกี่ยวกับบทบาทของการพัฒนาด้านในเพื่อความยั่งยืนและการกระทำที่เกี่ยวข้อง

4. ต้องการความเป็นผู้นำแบบรับใช้และกระตุ้น (Servant and Catalytic Leadership)

• โครงการริเริ่มนี้ต้องเป็นขบวนการที่ สร้างสรรค์ร่วมกันและมาจากระดับรากหญ้า (co-creative and bottom-up movement)
• เป้าหมายสูงสุดเหมือนกับ NGO ที่มีประสิทธิภาพ คือ การทำให้สิ่งที่เราทำอยู่หมดความจำเป็นลงไปเอง เพราะสังคมสามารถขับเคลื่อนได้ด้วยตัวมันเอง

5. ลักษณะของการพัฒนาด้านในมีความซับซ้อน (The Complex Nature of Inner Development)

• มันมีหลายมิติ ไม่เป็นเชิงเส้น ซับซ้อน เกิดขึ้นใหม่ และวุ่นวาย (messy) โดยธรรมชาติ
• เป็นความเข้าใจผิดทั่วไปที่คิดว่า "ด้านใน" เท่ากับ "บุคคล" แต่จริงๆ แล้วการพัฒนาด้านในเป็นเรื่องของ ส่วนรวมและระบบ (collective and systemic)

6. แนวทางที่หลากหลายและมีชุมชนเป็นฐาน (A Pluralistic and Community Based Approach)

• IDGs ไม่ได้มีเป้าหมายที่จะให้สิทธิพิเศษแก่กรอบงาน แบบจำลอง หรือวิธีการใดวิธีการหนึ่งในการทำความเข้าใจหรือหล่อเลี้ยงการพัฒนาด้านใน (ไม่ว่าจะเป็นทางจิตวิทยา จิตวิญญาณ หรือวัฒนธรรม)
• สนับสนุนการเผยแพร่แนวทางที่ได้รับการตรวจสอบทางวิทยาศาสตร์ และยอมรับความสำคัญของการบูรณาการระบบความรู้ที่แตกต่างกัน รวมถึง ภูมิปัญญาดั้งเดิม (indigenous wisdom traditions)

7. การเปิดรับความตึงเครียด (Embracing Tensions)

• ยอมรับว่าขอบเขตของการพัฒนาด้านใน เต็มไปด้วยความตึงเครียดที่เกิดจากวิธีการ ปรัชญา และมุมมองที่แตกต่างกัน
• บทบาทของโครงการริเริ่มคือการจัดหาโอกาสสำหรับการ เจรจาที่สำคัญและสร้างสรรค์ (critical and constructive dialogue) และความร่วมมือ เพื่อพัฒนาความรู้และการประยุกต์ใช้การพัฒนาด้านในโดยรวม

หลักการเกี่ยวกับความน่าเชื่อถือในกระบวนการพัฒนา

Erik Fernholm กล่าวว่า “ถ้าผมขับรถไม่เป็น แต่บอกว่าขับได้ แล้วคุณยังยอมให้ผมขับ นั่นแปลว่าคุณไว้ใจผมแบบเสี่ยงมากเลยนะ” ความเปราะบาง (Vulnerability) สำหรับผู้ที่ไม่น่าเชื่อถือคืออันตราย เราควรหมกมุ่นกับการสร้าง ความน่าเชื่อถือ (Trustworthiness) หรือการทำให้ตนเอง คู่ควรต่อความไว้ใจ (worthy of trust) แทน

3 ปัจจัยสำคัญของ “ความไว้วางใจ”

1. ความสามารถ (Competence)
   ต้องซื่อสัตย์กับตัวเองว่าเราทำอะไรได้หรือไม่ได้ เพราะสิ่งนี้สร้าง “ความชัดเจน” และช่วยให้รู้ว่าเราควรไว้วางใจใคร การรู้ว่าตัวเอง มีความสามารถ (competent) หรือ ไม่มีความสามารถ ในเรื่องใด เป็นสิ่งสำคัญมาก เพราะถ้าไม่รู้แม้แต่ตัวเอง ก็จะไม่สามารถคาดเดาได้แม้แต่กับตัวเอง และคนอื่นก็ไม่สามารถไว้วางใจได้เช่นกัน

2. ความโปร่งใส (Transparency)
   ต้องบอกความตั้งใจและเป้าหมายให้ชัด เช่น ถ้าบอกว่าจะไปที่หนึ่งแต่จริง ๆ ไปอีกที่หนึ่ง ก็ทำให้หมดความเชื่อใจ ความโปร่งใสจึงเป็นรากฐานของการสร้างความไว้วางใจในองค์กร

3. ความห่วงใยอย่างแท้จริง (Care as a human being)
   ต้องมองคนอื่นเป็น “มนุษย์” ไม่ใช่ “ทรัพยากร” ที่ใช้แล้วทิ้ง เพราะเรามักจะยอมเปิดใจและไว้วางใจคนที่เห็นคุณค่าในความเป็นมนุษย์ของเรา