Elementals การอพยพถิ่นฐานตั้งรกรากใหม่กับ การชนขอบที่มองไม่เห็น ของรูปภาษาและวัฒนธรรม

Elementals การอพยพถิ่นฐานตั้งรกรากใหม่กับ การชนขอบที่มองไม่เห็น ของรูปภาษาและวัฒนธรรม

“ยินดีต้อนรับสู่ธาตุมหานคร!”

เพลงประกอบอนิเมชั่น "Steal The Show" สามารถกดฟังเพลงประกอบการอ่านเพื่อเพิ่มอรรถรส

ผมดูหนังด้วยความรู้สึกทึ่งในการออกแบบเมืองในการ์ตูนได้ละเอียดและชวนให้จับตามองการผจญภัยของครอบครัวธาตุไฟสองสามีภรรยา ในขณะที่แบกเสื่อผืนหมอนใบข้ามน้ำข้ามทะเลมาหาโอกาสในการสร้างชีวิตใหม่ในดินแดนที่ขึ้นชื่อเรื่องอิสระและเสรีภาพ

 

ใช่แล้วครับ สำหรับผม หนังทุกเรื่อง โดยเฉพาะการ์ตูนเคลือบน้ำตาลหวานแฟนซีนั้นฉาบทาสีสันซ่อนรหัสนัยความจริงของสังคมโลกเราที่หมุนเคลื่อนอย่างทุกวันนี้ หลังจากที่หมกหมุ่นครุ่นคิดประเด็นที่เก็บอีสเตอร์เอ้กได้จากการ์ตูนเคลื่อนไหวมาสักพักแล้ว ผมอยากเขียนคอลัมน์แชร์ไอเดียต่างๆ ให้คุณผู้อ่านและผู้ชมที่ชอบดูหนังได้มองเห็นสัญลักษณ์ที่แทรกระหว่างบรรทัดของบทสนทนา เนื้อเรื่องและภาพรวมของกระแสสังคมที่ผลักดันให้นักลงทุนกล้าวางเงินสร้างการ์ตูนสะท้อนสังคมเหล่านี้

1

 

การได้รับชมภาพยนต์อนิเมชั่นเรื่องใหม่ๆ ในแต่ละปี ยังคงมีเวทมนตร์ความมหัศจรรย์ทำงานกับหัวใจของผมเสมอ อาจเป็นเพราะว่าความสุขในวัยเด็กของผมอยู่ที่การดูการ์สัญชาติอเมริกา และไม่ว่าด้วยกลไกใดในจักรวาล ความเป็น Bi-lingual และ Bi-cultural ของผมที่อยู่กับพ่อแม่คนไทยในเมืองที่ใช้ภาษาอังกฤษเป็นการสื่อสารหลัก ในยุคสมัยประเทศที่คนขาวมีอิทธิพล ช่วงยุค Y2K ทำให้ผมเติบโตมาด้วยมุมทัศนาคติสมองที่มองเทียบสถานการณ์สังคมในประเทศไทยและสหรัฐอเมริกาเสมอ แน่นอนว่านิสัยและบุคลิกย่อมแปลงเปลี่ยนอย่างฉับพลันทันที่เปลี่ยนโหมดภาษาที่ใช้สื่อสาร

 

ผมเป็น Asian American ที่รู้สึกโดดเดี่ยวมานานหลายปีด้วยคิดว่าคงไม่มีเพื่อนคนไทยเข้าใจเราได้หรอก การเคยอยู่ในสังคมวัฒนธรรมหลากหลาย แล้วต้องมาจุ่มแช่ตัวเองในสังคมวัฒนธรรมเชิงเดี่ยวแบบความดีสำเร็จรูปเต็มรูปแบบ วิถีทางเดียวเท่านั้น ทำให้ผมตั้งคำถามถึงอัตลักษณ์ตัวเอง และมี Identity Crisis สับสนแสวงหาคำตอบว่า จริงๆ แล้วฉันคือใคร ตั้งแต่ 6 ขวบ ฉันคือคนไทยหรือคนอเมริกา ฉันคือเด็กต่างจังหวัดหรือเด็กในเมือง ไปกระทั่งฉันคือผู้หญิงหรือผู้ชาย เพราะจากสายตาผมในวัยอนุบาลนั้น ผมไม่ได้มองโลกแยกขั้วแยกขาดเป็นสองฟากฝั่งอย่างไรแบบที่ผู้ใหญ่นั้นนิยามไว้

 

คำตอบชุดหนึ่งที่ผมชอบเลือกมาใช้อธิบายตัวตนของผมก็คือ

‘มนุษย์เราเหมือนกันตรงที่ร่างกายและจิตวิญญาณของเรา ประกอบไปด้วยธาตุเหตุปัจจัยมาประชุมรวมกัน’

 

ดิน น้ำ ลม ไฟ ธาตุพื้นฐานที่ผู้เขียนเชื่อว่าเป็นปัจจัยสี่ เป็นเบ้าหลอมรวมความเป็นมนุษย์ถูกฉายคอนเซปต์ลงมายังอนิเมชั่นเรื่อง Elementals โดยค่าย Pixar ที่ขึ้นชื่อเรื่องจินตนาการอันบรรเจิดใหม่

 

สำหรับประเด็นในเรื่องนี้ที่ผมอยากเขียนเล่าคือเรื่องของการปะทะของขอบเขตเหตุจากธาตุแต่ละชนิดมีลักษณะ นิสัย คุณค่าที่ให้ในชีวิตไม่เหมือนกันเลย โดยอุปสรรคปัญหาของเมืองในหนังนี้คือ “ไม่อนุญาตให้ธาตุต่างชนิดอยู่ร่วมกันได้”

2

ธาตุไฟ Amber Lumen นางเอกของเรื่อง ลูกสาวแสนดีที่เคารพความรักบรรพชน พ่อแม่เธอเล่าว่าดินแดนบ้านเกิดที่พวกเขาจากมานั้น Fireland ในอดีตทุกคนเชื่อมโยงกับเปลวไฟสีน้ำเงิน อันเป็นความเชื่อว่าเป็นไฟที่มอบชีวิตและต่างเคารพบูชาเสมือนเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มีไว้ทุกครัวเรือน ชาวไฟยังสามารถเปลี่ยนสีได้ตามอารมณ์หรือการสัมผัสจับคริสตัลหลากสีได้ด้วย เธอยังสามารถดัดแปลงเม็ดทราย เป่าลมใส่ไฟให้ควบรวมเป็นกระจกแก้วแวววาวได้อย่างเป็นธรรมชาติ เธอมีพรสวรรค์ทางศิลปะที่ถูกเก็บซ่อนไว้ด้วยความว่ากตัญญูและการทดแทนบุญคุณของพ่อแม่ที่อุตสาหะข้ามน้ำข้ามทะเลมาสร้างชีวิตให่ที่สหรัฐอเมริกา เอ้ย! Elemental City

 

ธาตุน้ำ Wade Ripple หนุ่มจากครอบครัวศิลปินเจ้าอารมณ์ ผู้มีพลังชีวิตแห่งการสะท้อนความรู้สึกและมองเห็นความสวยงามของตัวตนที่แท้จริง เขาไม่ถนัดการตัดสินให้คุณค่าตีตราตัวเลขออกมาเลย แม้ต้องทำงานที่ประเมินและตัดสินความอยู่รอดของธุรกิจคนอื่น เขายังร้องไห้น้ำตาอ่อนไหวที่คนชายขอบอย่างเผ่าไฟถูกเลือกปฏิบัติ เขาไม่ชอบการถูกบังคับ และจะเป็นตัวเองได้มากที่สุดเมื่อได้ทำหน้าที่ดูแลคนที่เขารัก เป็นพื้นที่ให้คนได้ฉายแสงศักยภาพที่ซ่อนเร้นออกมา เป็นกระจกและนูนขยายสายตาของสาวธาตุไฟให้เห็นความรักที่มีอยู่ในตัวเอง ชาวน้ำยังสามารถเสกสร้างสายรุ้งเมื่อมีแสงแดดตกหักเหกับเม็ดละอองน้ำได้อีก

 

ธาตุดิน Clod เด็กน้อยใส่ชุดลายทหารผู้ปลูกดอกไม้ใต้รักแท้ เอ้ย! รักแร้ ด้วยภาพลักษณ์ซื่อๆ และโรแมนติดเที่ยวขายขนมจีบ โปรยสเน่ห์สาวทุกคนที่เดินผ่าน (ฮ่าๆๆ) ด้วยเนื้อนาบุญเจตนาบริสุทธิ์ แม้เป็นนักรับก็มีหัวใจ ทุ่มเทชีวิตเพื่อเธอได้ เขาสามารถเสกดอกไม้งามบานได้ดั่งใจนึก

 

ธาตุลม Gale สายลมพิโรธแห่งความฝันฟุ้ง หัวหน้างานที่มอบหมายภารกิจให้สองตัวละครเอกได้รับผิดชอบร่วมกัน อุดรูรอยรั่วทำนบของเขื่อน และยังเป็นผู้สนับสนุนมอบลมหายใจ

3 

 

ครอบครัวของนางเอกเป็นนักค้าขายทำให้ต้องปฏิสัมพันธ์กับลูกค้า ดูแลร้านทำกิจวัตรเดิมทุกวัน อาการหงุดหงิดและโกรธที่ต้องจัดการ เป็นสัญญาณว่างานที่ทำอยู่ไม่ได้ตอบโจทย์เป้าประสงค์ที่เกิดมาเลย Amber แม้จะรักครอบครัวและร้านมากเพียงใด ลึกๆ เธอรู้สึกว่าวัฒนธรรมความรักสายใยครอบครัวนี่แหละที่เธอเลือกผูกพันธ์ตัวเองไว้

 

แล้วเมื่อเธอได้มาพบหนุ่มธาตุน้ำผู้อ่อนไหว จนได้ทำภารกิจตามหารูรั้วของน้ำซึม และหาทางซ่อมแซมจัดการอุดรอยรั้วเพื่อป้องกันย่านอยู่อาศัยของชาวเผ่าธาตุไฟ ไม่ให้น้ำท่วมทะลักทำลายเอกลักษณ์ของความเป็นไฟ แต่แล้วตอนจบก็มิอาจห้ามกระแสน้ำคลื่นลูกใหม่ก่อกำเนิดได้ น้ำที่ซัดร้านของครอบครัว Amber พังเสียหายกลับทำให้เธอได้รู้ซึ้งและเข้าใจความต้องการของตัวเอง เธอเป็นคนใจเย็นกับลูกค้ามากขึ้นได้ก็เพราะว่าความรักความอ่อนโยนที่พัฒนาขึ้นระหว่ามีความสัมพันธ์ดูใจกับ Wade 

 

แม้ว่าน้ำผู้อ่อนโยน จะถูกเพลิงไฟเผาจนเดือดระเหยกลายเป็นไอ แต่เมื่อมีการร้องขอให้ละอองควบแน่นเป็นหยดน้ำฝน Wade ผู้เซ้นซิทีฟก็สามารถประกอบรวมร่างกายใหม่ได้เสมอ ผมประทับใจฉากนี้เพราะมันกำลังบอกผมว่า ความรู้สึกอารมณ์รัก ขอบคุณ เห็นอกเห็นใจ แม้จะมองไม่เห็นแต่ก็มีอยู่ตรงนั้นเสมอ การเปิดเผยด้านในตัวเองให้คนในครอบครัวได้รับรู้ แม้จะขัดแย้งกับคุณค่าความเชื่อคนรุ่นพ่อแม่ แต่มันก็เป็นประตูสู่การสร้างความเข้าใจและขยายกรอบความสามารถที่จะรักของหัวใจได้

4

 

ครอบครัวธาตุไฟ จึงเป็นตัวแทนของ ชาวเอเชีย ที่ต้องย้ายไปอยู่เมืองใหญ่ ขอติต่างว่าเป็นมหานครนิวยอร์ก เพราะเป็นเมโทรโปลิศที่รวมมนุษยฺหลากหลายสายพันธุ์ความเชื่อคนฮอลลีวู้ดสร้างภาพยนตร์เกี่ยวกับมนุษย์ต่างด้าวต่างภาษาเสียเยอะเลย แต่อันที่จริงสามารถมองได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างวัฒนธรรมของภาคีภาคประชาชน คล้ายกับเมือง Gotham ในซูเปอร์ฮีโร่ Batman ที่สร้างจำลองสมมุติจากเรื่องจริง หากแต่ต้องใส่บทตัวละครซ้อนทับในโลกความจริงเสมือนใหม่

 

ส่วนครอบครัวธาตุน้ำของ Wade เป็นตัวแทนของชาวตะวันตกที่มั่งมีด้วยการเป็นศิลปินนักสร้างสรรค์อาศัยในคอนโดหรูเสียดฟ้า แลดูมีความไฮเปอร์กระตือรือร้น และไม่ผลักไสความรู้สึกใดๆ ที่ปรากฎขึ้นมาอันเป็นคุณลักษณะของธาตุน้ำ ณ บ้านแห่งนี้เองที่ Amber ถูกรับรู้ชื่นชม และให้คุณค่ากับงานศิลปะที่ตัวเองทำเป็นครั้งแรกที่เธอหัวใจเต้นเพราะนี่อาจเป็นช่องทางไปสู่การงานอาชีพในฝันได้ เพราะลึกๆ แล้วเธอไม่ต้องการดูแลร้านต่อจากพ่อ มันไม่ใช่ความฝันและตัวตนของเธอ

 

จะเห็นได้ว่า ความรักระหว่างคนเอเชีย กับคนอเมริกัน สามารถส่งต่อแรงบันดาลใจในกับทีมสร้างหนังได้น้ำเสนอมิติด้านที่ให้ผู้ชายเพิ่มธาตุน้ำคือใส่ใจอารมณ์ ในขณะที่วางให้ผู้หญิงเล่นบทตามหาไฟปรารถนา Passion ที่ต้องการใช้ขับเคลื่อนชีวิตเข้าสู่เฟสถัดไป โดยการให้น้ำกับไฟมาสัมพันธ์แลกเปลี่ยนจุดดีและร่วมกันสร้างบับเบิ้ลความรัก โลกที่มีเขาสองคน เพราะการมีแฟนคนรักนั้นเป็นการเรียนรู้จักตัวเองได้เร็วและเข้มข้นที่สุดเมื่อทั้งคู่มีความรักตัวเองและชื่นชมเคียงข้างคู่และก้าวเดินไปตามจังหวะชีวิต เหมาะสมแก่บุคสมัยโลกปี 2023 นี้

5

นอกเหนือจากประเด็นความรักแล้ว หลังดู Elementals จบ ทำให้ผมหวนคิดถึงปัญญาคลาสสิกอย่าง การเปิดรับผู้ลี้ภัยจากประเทศอยู่ในภาวะสงคราม สถานการณ์ในประเทศไทยอาจจะต้องเตรียมมาตรการรองรับความหลากหลายทางเชื้อชาติ เพราะโลกย่อมขับเคลื่อนไปข้างหน้า ผมเชื่อเช่นนั้นเพราะภาพฝันแฟนตาซีเป็นนิทานอุดมคติจากดวงดาวผสมกับสารที่ผู้สร้างหนังต่อการส่งให้ผู้ชม 

 

สำหรับผมแล้ว Elementals เป็นหมุดหมายว่าการ์ตูนที่คิดว่าสร้างมาเพื่อให้เด็กดูนั้น แฝงไปด้วยแนวคิดทางสังคมวิทยา ประวัติศาสตร์ จิตวิทยา และอภิปรัชญา เหมือนเป็นการหลอมรวมซ้ายขวา วิทย์กับศิลป์ โดยเฉพาะการเห็นวัฒนธรรมอินเดียที่ผสมแทรกในการออกแบบภาพและ เสียงภาษาถิ่นที่ตัวละครพูดถึง

 

ปัญหาผู้ลี้ภัย ใกล้ตัวในประเทศไทยนั้น สงครามในพม่า ทำให้มีผู้ผลัดถิ่นเข้ามาทำงานในประเทศไทยมากขึ้น ยุคสมัยแห่งความเปลี่ยนแปลงฉับไวกำลังเกิดขึ้น โลกในอนาคต เส้นแบ่งตีตราความแตกต่างค่อยๆ สลาย มนุษย์วิวัฒน์และปรับตัวให้เข้ากับพื้นที่สิ่งแวดล้อมได้เสมอ และเป็นเช่นนั้นเสมอมา

 

ผมชอบเรียนรู้ความเป็นไปของโลกผ่านการดูหนังแล้วย้นดูสภาวะจิตตัวเองจะเป็นชัดขึ้น

เพราะงานศิลปะที่ผู้ส่งสารและผู้รับสาส์นมีคลื่นความถี่เดียวกันจะส่งสารนั้นมาถึงได้เสมอ  

 

อเมริกาเขาทำหนังออกมาเตือนภัยของการพัฒนาไม่มีสิ้นสุดว่าจะต้องเจอกับอะไร

ไม่ว่าอย่างไร การเปลี่ยนแปลงเป็นพลังอำนาจที่แท้จริงเมื่อเราอนุญาตให้ความรักไหลผ่านหัวใจเรา ความเป็นไปได้ใหม่ๆ สามารถเกิดขึ้นได้เสมอ เมื่อเราเชื่อมั่นและเลือกอยู่ข้างกาลเวลา หรือผู้ที่ถูกสังคมตีตราว่าเป็นชนชายขอบ ยุคสมัยแห่งการเปลี่ยนแปลงอย่างสันติสุขจะเกิดขึ้นเมื่อปวงประชาถ่ายทอดความทุกข์ใจผ่านงานศิลปะที่เลือกมาตรงกับจริตตน ภาพวาดแห่งความซึมเศร้า และเพลงแร็ปแห่งความโกรธแค้นมีอยู่เสมอในท้องทะเลแห่งจิตใจมนุษย์ดังที่ปรากฎในวรรณกรรมระดับโลกมามากมายแล้วหลายศตวรรษ

 

เพราะร่างกายมนุษยฺก็ยังประกอบสร้างมาจาก ดิน น้ำ ลม ไฟ เป็นธาตุธรรมชาติที่เมื่อมาประชุมรวมกันแล้วก็สามารถสลายจางไป เปลี่ยนแปลงได้เสมอ

 

เย็น ร้อน อ่อน แข็ง หย่อน ตึง เกาะกุม ไหลไป เป็นธรรมชาติโลกธรรมที่เคลื่อนคล้อยเสมอ

 

บทความทั้งหมด
โดย PerrysJourney